Fondacija “Centar za zastupanje građanskih interesa” provela je novi ciklus istraživanja “Reprezentativna građanka” za 2024. godinu, čiji rezultati pokazuju transparentnost gradskih i opštinskih budžeta u Bosni i Hercegovini. Cilj ovog istraživanja bio je procijeniti koliko je reprezentativnoj građanki lako pronaći informacije o gradskim i opštinskim budžetima na službenim internet stranicama.
Fondacija CPI je 2018. godine sprovela inicijalnu analizu, koja je podrazumijevala angažovanje 28-godišnje građanke bez prethodnog iskustva s budžetskim pitanjima. Njen zadatak bio je pretražiti službene internet stranice i pronaći relevantne budžetske informacije. Metodologija korištena u istraživanju za 2024. godinu osmišljena je tako da omogući jasno poređenje s rezultatima iz 2018. godine. Istraživanje je obuhvatilo 144 opštine i grada u Bosni i Hercegovini, koristeći unificirane parametre za ocjenu dostupnosti i kvaliteta informacija o gradskim i opštinskim budžetima.
Istraživanje se fokusiralo na nekoliko ključnih elemenata a to su: jednostavnost pristupa informacijama, postojanje izravnog linka na budžet, objava budžeta za građane, vizualni dojam i navigacija stranica, te kvalitet linkova i dokumentacije. Ovi podaci prikupljeni su putem temeljite pretrage službenih internet stranica uz dodatne bilješke koje su omogućile uočavanje specifičnih trendova i problema. Rezultati su sistematizovani i uključuju detaljne bilješke, ocjene i linkove, što je omogućilo preciznu i transparentnu evaluaciju stanja u svakoj opštini i gradu. Rezultate treba uzeti s oprezom, jer je moguće da neke od informacija koje je reprezentativna građanka tražila postoje, ali ih ona nije uspjela naći. To je dodatni pokazatelj (ne)jednostavnosti pristupa na službenim internet stranicama.
Uprkos određenom napretku od 2018. godine, upotrebljivost službenih internet stranica opština i gradova ostaje nezadovoljavajuća. S obzirom na to da su transparentne i lako dostupne informacije od suštinskog značaja za jačanje povjerenja građana i njihove participacije u procesima donošenja odluka, objavljena analiza rezultirala je i izradom preporuka za poboljšanje transparentnosti gradskih i opštinskih budžeta. Budući razvoj službenih stranica mora biti orijentisan na potrebe korisnika, osiguravajući lakšu navigaciju i kvalitetniji pristup ključnim podacima.
Analiza “Reprezentativna građanka” za 2024. dostupna je u PDF formatu.
